poniedziałek, 4 maja 2015

Konstytucja 3 maja

"Konstytucja 3 Maja 1791" roku autorstwa Jana Matejki, olej na płótnie, 1891 r., miejsce przechowywania: Zamek Królewski w Warszawie. 
Źródło: wikimedia.org
Konstytucja - najważniejszy dokument w państwa określający jego ustrój oraz podstawowe prawa i obowiązki obywateli.
Ogłoszenie Konstytucji w dniu 3 maja 1791 roku było jedną z ostatnich prób ratowania Rzeczypospolitej przez światłych Polaków. Uchwalona przez Sejm Czteroletni postępowa Ustawa Rządowa była drugą po konstytucji Stanów Zjednoczonych nowoczesną ustawą zasadniczą, regulującą system ustrojowy Polski. Wkrótce po jej ogłoszeniu została obalona przez Targowiczan (Część magnatów nie uznała konstytucji. Zwrócili się oni do carycy Rosji o pomoc w walce o obalenie Konstytucji 3 maja , która odbierała im dotychczasowe przywileje.  Na polecenie Katarzyny II i przeciwników reform ogłosili w ukraińskim miasteczku Targowica. Sprawili , ze w granice Polski wkroczyły obce wojska. )
Konstytucja zniosła liberum veto i wolną elekcję. Tron w Polsce stał się dziedziczny. Uchwały sejmowe miały zapadać większością głosów i posłowie nie mogli już odtąd zrywać sejmów. Utworzono rząd  nazwany Strażą Praw i nadano mu duży zakres władzy. Za  swoją działalność rząd miał odpowiadać przed sejmem.

Walki wewnętrzne i przemarsze obcych wojsk niszczyły kraj. Znacznie zmniejszyła się liczba ludności. Brakowało silnej władzy państwowej, skarb był pusty, wojsko nieliczne. Jedynie niektórzy magnaci, posiadali ogromne majątki, wzmocnili swoją pozycję.  Z osłabienia Polski korzystali władcy sąsiednich mocarstw - Rosji, Prus i Austrii, dążąc do całkowitego podporządkowania sobie Rzeczypospolitej. Doprowadziło to do pierwszego rozbioru Polski w 1772, w którym władcy Prus, Austrii i Rosji zabrali część ziem należących do państwa polskiego i podzielili je pomiędzy sobą. W drugiej połowie XVIII wieku, szczególnie po pierwszym rozbiorze znaleźli się   w Polsce ludzie, jak np. księża -Hugo Kołłątaj i Stanisław Staszic, magnaci - Ignacy Potocki i Stanisław Małachowski oraz wielu innych którzy dostrzegli zło w kraju i grożące niebezpieczeństwo utraty niepodległości. Głosili oni potrzebę zaprowadzenia takich zmian, które wzmocniłyby siłę państwa. Wskazywano przede wszystkim na konieczność poprawienia doli chłopów i mieszczan, podniesienia poziomu oświaty, ukrócenia samowoli magnatów.
1793 r. - II rozbiór Polski, 1795 - III rozbiór Polski.


Sprawy odległe a tak naprawdę wciąż aktualne.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz