1490 r.

Encyklopedii Orgelbranda z 1868 r.

Dzisiaj chciałbym się z wami podzielić informacją o planowanych obchodach  na 2017 rok w Wysokiem Mazowieckiem w związku z przypadającą 525 rocznicą lokacji tegoż miasta (1492-2017). Taką o to wiadomość przeczytałem na stronie Urzędu Miasta w zakładce: Towarzystwo Przyjaciół Miasta Wysokie Mazowieckie

 Wszystko było by ok ale obchody są spóźnione i to o dwa lata niby nic a jednak gdyż to rok 1490 powinien być  uznany za tę datę a jednak nie jest.  Opowiem może w skrócie jak do tego doszło otóż szanowany przeze mnie lokalny historyk a zarazem dyrektor szkół Jan Kryński napisał w 1992 r. książkę „Wysokie Mazowieckie – Monograficzny Zarys Dziejów” napisał cytuje: "W literaturze współczesnej przyjmuje się rok 1492 jako datę założenia miasta” powołując się na publikację:  Stanisław Rospond, Słownik Etymologiczny Miast i Gmin PRL, wyd. Ossolineum 1984 r. s. 440.  Natomiast w tej oto książce pisze tak: „magd. otrzymało Wysokie w 1503 r., ale już miastem było w 1492 r.” Było 1492 r. a zostało w 1492 roku jest to różnica!!!

 Dodatkowo w 1992 roku odsłonięto tablice na dworcu PKS, Kryński był prezesem Towarzystwa w tym czasie, zaklepał datę i poszła dalej w świat i została powielana i nadal się to robi.

Ja natomiast chciałbym powołać się na bardzie starsze źródła mianowicie w Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda  tomie 28 z roku 1868 na strona 85 Franciszek Maksymilian Sobieszczański  napisał iż: Wysokie Mazowieckie zostało założone w 1490 roku przez Kazimierza Jagiellończyka a 1503 przez króla Aleksandra Jagiellończyka zostały nadane prawa miejskie. Jeszcze starsza publikacja  Michał Baliński, Tymoteusz Lipiński, Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym. Nakładem S. Orgelbranda Księgarza, Warszawa 1844 r. s. 1280-1282. Podaje dokładną datę  uzyskania praw miejskich  a było to 4 stycznia 1503 roku w Wilnie.  (o dziwo praw miejskich nikt nie świętuje). 

Są to publikacje książkowe ale co  ma u siebie konserwator zabytków w Łomży bo akurat podlegamy pod ten teren. Najważniejszym dokumentem  jest Studium Historyczno-Urbanistyczne do Planu Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Wysokie Mazowieckie autorstwa Zofii Piłasiewicz. Przed kilkoma laty zrobiłem zdjęcia i tak na stronie 6 przeczytamy:” Miasto Wysokie pojawia się w znanych przekazach archiwalnych u schyłku XV  stulecia. Z nieco późniejszego przywileju na prawie magdeburskim dowiadujemy się,  że na krótko przed 1492 r. król Kazimierz Jagiellończyk osadził miasto Wysokie „na czynszu i na innych płatach” 

Król zmarł w Grodnie 7 czerwca 1492 roku stad też informacja że musiało  to być przed 1492 rokiem.  Przejrzałem kilkanaście publikacji opisujące nasze tereny szczególnie te przed II wojną światową , w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie spłonęło ponad 90 % zbiorów podczas powstania warszawskiego  i książki te przed wojenne powinny napisać o 1492 roku ale nie napisały !!! 

Współczesne publikacje znanych historyków  o  miastach województwa podlaskiego też nie wspominają  o tej dacie.

Dlatego stawiam na 1490 i informację z Encyklopedii Orgelbranda z 1868 roku jako najbardziej wiarygodną.